Có một sự thật là: chúng ta không lười, chỉ là ta đang chống lại chính mình.

I. Trì hoãn, nỗ lực ảo và thiếu động lực – Ba “bóng ma” giết chết hành trình trưởng thành

Trì hoãn là khi ta biết việc cần làm nhưng vẫn trì hoãn đến phút cuối cùng.

Nỗ lực ảo là khi ta làm nhiều việc vụn vặt để cảm thấy bận rộn, nhưng không tạo ra giá trị thật.

Thiếu động lực là cảm giác không biết mình sống để làm gì, làm vì ai, hoặc làm mà không thấy ý nghĩa.

Ba trạng thái này tạo thành một vòng luẩn quẩn:

Trì hoãn khiến ta thấy tội lỗi → ta cố “nỗ lực ảo” để xoa dịu → càng làm càng mệt mỏi → dần mất động lực thật sự.

II. Nguyên nhân sâu xa

1.     Thiếu rõ ràng về mục tiêu và lý do tại sao phải làm:  Nếu em không biết tại sao mình học, mình cố gắng, thì rất dễ mất phương hướng.

2.     Sợ thất bại, sợ không hoàn hảo: Tâm lý “làm không tốt thì thôi khỏi làm” khiến ta trì hoãn.

3.     Não thích phần thưởng nhanh hơn nỗ lực dài hạn: Xem Youtube, lướt Internet cho dopamine nhanh hơn học bài, tập luyện hay sáng tạo.

4.     Thiếu môi trường hỗ trợ và cam kết: Không có người đồng hành, không có lịch trình rõ ràng = dễ buông xuôi.

5.     Thiếu năng lượng vì cơ thể mệt mỏi, lối sống không lành mạnh: Thiếu ngủ, ăn uống thất thường, ít vận động làm tụi mình kiệt sức từ trong ra ngoài.

6.     So sánh bản thân với người khác rồi tự chán chính mình: Thấy người khác giỏi quá, thành công quá → mình sợ bắt đầu vì thấy mình “thua sẵn”.

III. Biểu hiện dễ thấy

-Hay nói “để mai làm”, “mình sẽ làm tốt hơn nếu có thời gian”

-Dành cả buổi lên plan, trang trí sổ tay, dọn bàn… nhưng không bắt tay vào làm việc chính

-Làm một chút thì chán, bỏ giữa chừng

-Lướt mạng, xem video tự giúp bản thân nhưng không hành động thật

-Cảm thấy áp lực với chính danh sách việc cần làm do mình tạo ra

IV. Cách khắc phục

1. Thay đổi mô hình tư duy: Hành động trước – cảm xúc sau

Đừng chờ có hứng, hãy bắt đầu làm dù chỉ 2 phút → hứng sẽ đến sau!

• Gọi là quy tắc 2 phút: nếu việc đó dưới 2 phút, làm ngay. Nếu lớn hơn → chia nhỏ và làm 2 phút đầu tiên.

2. Tập trung vào tiến trình – không phải kết quả hoàn hảo

• Viết dở vẫn hơn là không viết.
• Làm 70% còn hơn là không làm gì.
• Cứ hoàn thành rồi cải thiện sau.

3. Tạo hệ thống – không dựa vào ý chí

“You do not rise to the level of your goals. You fall to the level of your systems.”
(James Clear – Atomic Habits)

• Lên lịch làm việc cụ thể, thời gian giới hạn
• Dùng kỹ thuật Pomodoro (25 phút làm – 5 phút nghỉ)
• Ghi nhật ký “tiến trình” thay vì “kết quả”

4. Tìm lại động lực thật sự – qua 3 câu hỏi

• Điều mình làm có ý nghĩa gì với bản thân?
• Ai là người mình muốn làm điều này vì họ?
• Nếu không thay đổi, mình sẽ đánh mất điều gì?

5. Tạo vòng lặp thưởng – khuyến khích bản thân đúng cách

• Hoàn thành 1 phiên học → được ăn món thích
• 5 ngày không trì hoãn → xem 1 phim
• Hoàn thành task quan trọng → ghi nhận bản thân bằng cách viết lại vào nhật ký thành tựu

•         Nếu không thể làm được gì, chỉ cần ngồi vào bàn học, mở sách ra, hoặc bật đồng hồ đếm ngược 10 phút, nhưng không bắt bản thân phải làm gì.

      Vì sao hữu ích? Vì điều khó nhất là bắt đầu. Khi ngồi đúng vị trí, yên tĩnh 10 phút, não sẽ tự “mồi lại” động lực từ bên trong.

V. Lời kết: Hành động nhỏ mỗi ngày = Bước tiến lớn trong hành trình sống thật

Có thể bạn chưa làm được tất cả. Nhưng mỗi ngày vượt qua một chút trì hoãn, là mỗi ngày bạn sống thật với chính mình hơn.